Bebeklik ve Çocuk Gelişim Dönemleri
Bazı çocuklar bir aşamaya daha hızlı ulaşır, bazıları daha yavaş ulaşır.Genel olarak tüm çocuklar aşağı yukarı aynı şeyleri yaşarlar.Ne bekleyeceğinizi bilmek, ebeveynlerin her yaş için oldukça normal olan hayal kırıklıkları ve sorunlarla erken başa çıkmasına yardımcı olabilir.
Zor (özel) gereksinim duyan çocuklara ebeveynlik yapmak; sevgi, şefkat, dayanıklılık ve beceri gerektirir.Gelişim dönemlerindeki yaşlar, değişik kaynaklara göre farklılık göstermektedir.
Bebek 🍼 (İlk altı aydaki gelişimi)
◎ Beklenen:
> Bebekler ağlar.
◉ İhtiyaçları:
-> Sevgi ve temel bakım.
-> Bir bebek çok fazla sevgiyle şımarmaz.
-> Gerekli; beslenme, giyim, barınma, korunması, öpücükler, sürekli çocuk bezi değişimi, yumuşak güvenilir dokunuşlar, manzara değişikliği.
Altıncı ay
◎ Beklenen:
> Çocuk sürekli hareket halindedir.
> Favori oyunları: oyuncakları düşürmek ve fırlatmak.
> Çocuk her şeyi ağzına alır.
◉ İhtiyaçları:
-> Bebeklik ile aynı.
-> Bebekler asla gözetimsiz bırakmayın, birkaç saniye-birkaç dakika dahi olsa.
-> Bebekler yatakları yuvarlar.
-> Zarar verebilecek eşyaları ulaşamayacağı bir yerde tutun.
⚠️Disiplin:
—> Zarar verebilecek eşyaları ulaşamayacağı bir yerde tutun.
—> "HAYIR" kelimesi ölçülü ve nazik bir şekilde kullanılmalıdır.
—> Nazik yavaş dokunuşlar.
Dokuzuncu ay
◎ Beklenen:
> Bebek emekliyor.
> Çocuğun mülkiyet kavramı yoktur.
> Her şey bir oyuncak.
> Halen her şeyi ağzına sokar.
◉ İhtiyaçları:
-> Yakın gözetim.
⚠️Disiplin:
—> Çocuğu problemden uzaklaştırarak veya problemi çocuktan uzaklaştırarak disipline edin.
—> "Hayır" kelimesini nazik bir kararlılıkla kullanın.
Problemler ⁉️
=> Bebek terk edilmekten korkar; gece uyanır.
Bir yaşında
◎ Beklenen:
> Çocuğun keşfetmeye ihtiyacı vardır.
> Çocuk her şeye dokunması ve tatması.
> Ne olacağını görmek için bulduğu her objeyi çekmesi, tutması, atması.
> Başkalarının yediklerini yemek ister.
◉ İhtiyaçları:
-> Çokça sarılma istekleri
-> Güvenli çevre
-> Bolca uyku
-> Besleyici gıda
⚠️Disiplin:
—> Dikkati çekmek
—> Doğru olan etkili seslenmeler.
Onbeş Aylık
◎ Beklenen:
> Bir şeyleri içine koyup tekrar çıkarmayı sever.
> Kendini beslemek istiyor ama sadece parmaklarıyla yiyebiliyor.
> Genellikle öğleden sonra olmak üzere günde bir veya birden fazla şekerleme(kısa uyku) yapar.
> Kolayca yatağa gider.
> Isırmaya başlayabilir.Diş çıkarma ağrısı diş etlerini hassaslaştırır, huzursuzlanabilir.
> "Yapma" kelimesini anlamıyor.
◉ İhtiyaçları:
-> Yakın gözlem
-> Nazik düzeltmeler ve teşvik.
⚠️Disiplin:
—> Çocuğu durdurmak için fiziksel olarak hareket ettirin.
—> Bağırmak veya vurmak çocuğa “HAYIR”ı öğretmez.
—> Söylediklerinizin bir kısmını anlasa bile, itaat etmesini beklemeyin.
On sekiz Aylık (1,5 yaşında)
◎ Beklenen:
> Halen her şeye tırmanmaya başlar, çeker, atar.
> Sarılmak ve kucaklaşmak için oyuncaklara ihtiyacı var.
> Bir bardaktan kendi başına içebilir ama sürekli dökebilmesi.
> Kaşığı doldurabilir ama ağzına almak için sapı çeviremez.
> Ebeveynlerin onu beslemesine izin vermeyi reddediyor.
> Kolayca üzülür.
> Gece boyunca uyanır.
> Giysi ve ayakkabılarını çıkarabilir ve giyinmemeyi tercih eder.
> Çoğu zaman istenileni red eder
> Aileden kaçar.
> Oturarak öfke nöbetleri başlatır.
> "Hayır" diyerek ya da uzaklaşarak söylenilenleri yapmayı red eder.
◉ İhtiyaçları:
-> Çocuğa yeni bir kural verildiğinde tüm eskileri unutur.Düzeltebilmesi için nezaket kullanın, yoksa; çok endişeli ve de çok yaramaz olur.
⚠️Disiplin:
—> Yanlışlarını düzeltmek için; çocuğa anlaşılır bir şekilde konuşun, her kural için aynı kelimeleri kullanın.
—> Fiziksel olarak; tehlikeli durumlar için şaplak atmayı bırakın.
—> Doğru söz/davranışlarında övülmesi.
Yirmi Bir Ay
◎ Beklenen:
> Bir bardağı iyi idare edebilir ama bazende dökülebilir.
> Bebek arabasını itebilmesi.
> Ayakkabısız ve kıyafetsiz dolaşmayı sevmesi.
> Çocuk ihtiyaçlarını belirtebilir.
> Çocuğun davranışları bozukluklar başlar.
> Anında talepleri olması!
> Isırmaları başlaması.
◉ İhtiyaçları:
-> Cesurca davranışlarında daha fazla umut verin.
⚠️Disiplin:
—> Çocuğu kötü bir durumdan uzaklaştırın veya çocuk yaramaz olduğunda bir mola koltuğuna (beş/on dakika) yalnız oturmasına izin verilmesi.
Problemler ⁉️
=> Huysuzlanan çocuk; yemek yemiyor, uyumuyor veya oyun oynamıyor durumda mı?
Çocuğun ateşini ölçün.Çocuk muhtemelen hastalanmıştır.
İki yaşında
◎ Beklenen:
> Çekmecelerden ve dolaplardan her şeyi çıkarmayı sever.
> Tek eliyle bardağı tutabilir.
> Kaşık kullanmakta güçlük çekebilir.
> Yemek yemeye ilgi duymaz.
> Yemek zamanlarında yemek yemeyi reddeder.
> Çokça oyunlar oynar.
> Deliklere kol ve bacaklarını sokarak giyinmeye yardımcı olabilir.
> Açık havada olmayı sever.
> Eğlence yerlerinde gezmenin uzun sürmesini isteyebilir.
> Çocuk gördüğü her şeyi alır.
> Baskı altında ebeveynlerden kaçar.
> Tuvaleti kullanmaya hazır olabilir ancak bir yıl daha yeterli kontrole sahip olmayacaktır.
> Sinirli veya yorgunken kontrolden çıkan öfke nöbetleri.
> Yattıktan sonra ebeveynleri geri çağırabilir.
> Her şeyden ritüeller çıkarır.
> Çocuk, kendi kararlarını vermek ister.
◉ İhtiyaçları:
-> Ebeveynler, çocuktan daha sert veya daha fazla kontrolden çıkmış olmamalıdır.
-> Çocuğa, çocuğun yapması gerekeni yapmak isteyip istemediğini sormayın.
-> Çocuğa vücut bölümlerinin tüm gerçek isimlerini öğretimi.
⚠️Disiplin:
—> Olayları çocuğun bakış açısından anlayın.
—> Çocuğun gereksinimlere uyum sağlamasına yardımcı olun.
—> Ayırma (tek başına yapabilme yeterliliği).
İki buçuk yaşında
◎ Beklenen:
> Çatışma devri.
> Çocuk bağımsız ve ayrı olmak isteyip istemediğinden asla emin değildir.
> Ebeveynler ne bekleyeceklerini asla bilemezler.
> Öfke nöbetleri artar.
> Kontrol karmaşası.
> Çocuk her zaman aynı yiyecekleri ister; herhangi bir değişikliği reddeder, zorlayıcı "evet" demek olsa bile "hayır" der.
> Kekemeye başlar
> Yorulduğunda bebek gibi muamele görmek ister.
> Kuralları yeni yeni öğrenmeye başlar.
◉ İhtiyaçları:
-> Sabırlı, nazik ebeveynler.
⚠️Disiplin:
—> Şaplak atmak için kolay bir zaman ama işe yaramaz.Çocuğun kötü davranışı daha da kötüleşecektir.
—> Şaplak atmak yerine; size göre olan, uygunsuz davranışları görmezden gelmeyi öğrenin.
—> Çocuğu anlayabilmek
—> Ayrılık hem çocuk hem de ebeveyn için faydalıdır.
—> Ebeveynlerin rahatlaması ve sabredebilmesi.Ebeveynlerinde kendilerini huzurlu olması.
Üç yaşında
◎ Beklenen:
> Kendi başına bir şeyler yapmayı çok sever, ancak bunu yapamadığında kolayca ağlar.
> Bazen, çoğu zaman karmaşasıda ebeveynlerinden yardım etmesini istiyor.
> Kendi kıyafetlerinin düğmelerini ve fermuarını açabilir.
> Arka-önü, sağı-solu yönleri; uyum bilmiyor
> Yapması gerektiği halde ebeveynin elini tutmayı reddediyor.
> Bebek arabasına binmek yerine, yürümek isteği.
> Ani korkular, fobiler geliştirebilir.
> Şekerleme(kısa uyku) yapmaya direnebilir fakat buna ihtiyacı vardır.
> Çocuklar her zaman sızlanır.
> Heyecanlandığında kekeleyebilir
> Tırnak ısırma ve gıdıklama çoğalır.
> Çocuk tükürmeyi de öğrenir.
> Hayali arkadaşlar için yoğun olduğu dönemdir.
◉ İhtiyaçları:
-> Sabır.
-> 3 yaş, çocuk gibi görünen bir bebektir.Şu anda olabileceğinden daha büyük olmaya zorlamayın.
-> Etkinleştirici bir ortam.
⚠️Disiplin:
—> Ebeveynlerde dürüstlüğe ihtiyacı gerekli.
—> Çocuğun hatalarına, suç muamelesi yapılırsa; çocuk duygusal problemler geliştirecektir.
—> Kazaları, öğrenme deneyimleri gibi görülmeli.
Dört yaşında
◎ Beklenen:
> Çoşkulu ve hırçın.Sınırlarının dışında/çizginin dışında.
> Aldatıcı yalanlar söylenebilir, çok inatçıdırlar.
> Gerçeklerle hayali karıştırırlar.
> Dik başlılık.
> Yatmamak için her türlü yolu deneyebilir.
> Geceleri kötü rüyalar görmeleri muhtemeldir.
> Ufak bir yardımla kendi kendilerine giyinip, soyunabilir.
> Ya çok hızlı yerler ya da hiç yemezler.
> Gereken öğrenimi almışlarsa, yardım almadan ellerini, yüzlerini yıkayabilir.Dişlerini fırçalayabiliyorlar.
> Yetişkinlerin önünde koşarlar, el ele tutuşmayı reddederler.
> Egzersizlere ve sonra dinlenmeye ihtiyaç duyarlar.
> Heyecanlandıklarında, idrar yapılabilmekte.
> Stresli olduklarında, mide ağrır.
◉ İhtiyaçları:
-> Sosyal fırsat eşitliği.
-> Oyun gruplarına katılım.
-> Yaratıcı ifade özgürlükleri için; sanat ilgileri.
-> Hata yapabilmek.
-> Mizah anlayışı olan ebeveynler.
⚠️Disiplin:
—> Dört yaşındaki çocukla tartışmayın.
—> Çocuktan daha az konuşun.
—> Çocuğa yanlış davranışın sonuçlarını öğretilmesi; sonra çocuk yaramazlık yaptığında olacak sonuçların gösterilmesi.
—> Bu yaştaki çocuklarla her söz, davranışlarınızla tutarlı olun böylece çocuğun kendisini kontrol etmeyi öğrenecektir.
—> Çocuk her dönemde ilgi ister.
Beş yaşında
◎ Beklenen:
> Banyo sorumluluklarını üstlenebilir.
> Kendi ayakkabı bağcığını bağlamak ister.
> Yangın dahil her şeyi merak edip araştırarak deneyebilir.
> Her zamankinden daha fazla beslenebilir.
> Oyun ilerledikçe kurallar koyar.
◉ İhtiyaçları:
-> Devamlı uyku
-> İyi yemek (abur cubur hayır).
-> Çokça egzersizler
-> Sınırlı tv
-> İyi davranışlara dikkat.
-> Ortak beraberlik içinde eğitim.
⚠️Disiplin:
—> Ayrıcalıklar, sorumluluklarla bağlantılı olmalıdır.
—> Çocuk yaramazlık yapmadan önce, yanlış davranışın sonuçlarının açık olması gerekir.
Altı yaşında
◎ Beklenen:
> Kurallara takıntı.
> Sürekli hareket halinde olmaları.
> Nadiren yemeğini bitirir.
> Yetişkinlerin kuralları bildiğini bilmelerini sağlayacak altı tatbikat.
> Tekrar öfke nöbetleri geçirebilir.
> Çocuk, çocuğun annesiyle birlikteyken en kötü davranış.
◉ İhtiyaçları:
-> Kişisel bakım sorumluluğu. Bebek olmaktan nefret eder.
⚠️Disiplin:
—> Yemek, banyo ve yatma zamanı gibi zor zamanları babaya bırakmak daha iyidir.
—> Beklentileri net ve tutarlı hale getirin.
Yedi yaşında
◎ Beklenen:
> Çoğunlukla ebeveynlerden şikayet eder.
> Çoğu zaman oynamak isteklerinin olması.
> Başkalarının onlar hakkında ne düşündüğünü önemser
◉ İhtiyaçları:
-> Sorunlarının çözmeden dinlenilmesi.
-> Kendi başlarına problem çözmeyi teşvik edin.
-> Aşırı tepki vermeyin.
⚠️Disiplin:
—> Sıkı nezaket.
—> Manipüle edilmekten kaçının.
—> Hassas dramalarına teslim olmayın.
—> Sabırlı olun.
Sekiz yaşında
◎ Beklenen:
> Ebeveynlerden ilgi ister.
> Ebeveynlerin onayına karşı aşırı hassas.
> Tüm kuralların siyah-beyaz olarak görür.
> Yaşıtlarıyla oynamakta güçlük çeker.
> Kendi cinsleriyle oynamak ister.
> Yorgun olduğunda ağlayabilirler
> Endişelendiklerinde mide ağrısı.
◉ İhtiyaçları:
-> Tanınma.
-> Cesaretlendirme.
⚠️Disiplin:
—> İyi davranışlarına dikkat edin.Davranışları tanımlayın.
—> Tartışmayın.
—> Kurallar tutarlı olmalıdır.
Dokuz yaşında
◎ Beklenen:
> Arkadaşları, ebeveynlerinden daha önemlidir.
> Çok fazla yönlendirmeye ve doğrudan emirlere isyan eder.
> Bütün yetişkinlerin budala/ahmak/aptal olduğunu düşünür.
◉ İhtiyaçları:
-> İşbirliği için beceriler.
-> Kendilerinin ne yapacaklarını söyleme fırsatı.
⚠️Disiplin:
—> Otoriter olmaktan kaçının.
—> Bağımsızlığı ve işbirliğini teşvik edin.
On yaşında
◎ Beklenen:
> En uysal dönemleri
> Küçük isyanlarla itaatsizlik etmeyi öğrenir.
> Hemen aldırmaz, tartışır.
> Kuralları esnek olarak görür.
> Uygunsuz davranışlar için mazeret üretir.
> Arkadaşların sözlerini tutmasını talep eder.
◉ İhtiyaçları:
-> Karar verme fırsatları.
⚠️Disiplin:
—> Tartışmayın.
Onbir, Oniki yaşları
◎ Beklenen:
> Arkadaş baskısı yoğundur.
> Ebeveynlerden “rehberlik” ister ama ‘ders’ istemez.
> Vücut değişiklikleri utanmaya ve öz bilince (kendisinin farkında olması) neden olur.
> Güçlü dostluklar geliştirir.
> Genel olarak toplum içinde ebeveynlerle görülmekten utanır.
> Başkalarının ne hissettiğini anlamaya başlarlar.
> Kendi kararlarını kendi vermek ister.
◉ İhtiyaçları:
-> Dinlenilmek.
-> Kendisine rehberlik edilmesi.
-> Saygı ve ilgiye dayalı güçlü bir ilişki.
-> Birlikte kaliteli vakit geçirmek.
-> Beklentileri bir durum ortaya çıkmadan önce değil, sonra netleştirin.
-> Yapabilecekleri sorumluluklar.
-> Yararlı ve gerekli olduklarını hissetmeleri.
-> Gelecek hakkında gerçekler üzerine konuşulması.
-> Hak ve saygı kavramlarının neler olduğu bilinip benimsenmesi.
⚠️Disiplin:
—> Yapabilecek sorumluluklar verin.
—> Çocukların hata yapmalarına izin verin.
—> Çocukların duygularını dinleyin.
—> Tartışmayın.
—> İletişim kurabilmesi.
—> Kuralların herkes için olduğu.
YORUMLAR:
0 comments: