Hava kuvvetlerimiz operasyonlarda kullandığı mühimmatlar

Öncelikle Hava Kuvvetlerimizde belli birkaç çeşit mühimmat var. Çeşitliliği sağlayan aslında farklı güdüm sistemleri, farklı atış biçimleri ve farklı tesir etkileri.

Hava Kuvvetlerimiziz envanterinde Havadan Karaya atış yapmak için “MARK” serisi genel maksat bombaları vardır. Bu bombalar adı üzerinde genel olarak her şey için kullanılabilirler. Belli bir araziyi ya da yerleşkeyi bombalamaktan tutunda bir konvoya hareketli nesnelere kadar ihtiyaç durumunda kullanılabilirler. Ve bu bombalara çeşitli güdüm kitleri takılarak daha kullanışlı hale getirilebilirler.

Bizim kullandığımız bombalar bu güdüm sistemi anlamında 3’e ayrılıyor.

1) Lazer Güdümlü Bomba. (LGB - Paveway)
2) GPS Güdümlü Bomba. (JDAM)
3) Serbest Düşümlü (Güdümsüz) Bomba.

Yazının başında Bizde Mark serisi genel maksat bombalarının kullanıldığını söylemiştim. Bu bombalardan anlatmaya başlayalım. Mark serisi bombalar sade halde güdümsüz olarak bulunan, uçaklarda farklı atış teknikleriyle atılabilen genel maksat bombalarıdır. MK-81, MK-82, MK-83 ve MK-84 olmak üzere 4 farklı tipi vardır.

MK-81 262 Libre yani 119 Kilogramdır.
MK-82 500 Libre yani 227 Kilogramdır.
MK-83 1000 Libre yani 460 Kilogramdır.
MK-84 ise 2000 Libre yani 930 Kilogramdır.

Bizim hava kuvvetlerimizde en çok MK-82 ve MK-84 bombaları yer alır. MK-81 ve MK-83 bizde pek kullanılmaz. Bu bombalar Herhangi bir güdüm kiti takılmadan tamamen bombaların içindeki ve uçağın içindeki dahili hedefleme sistemleriyle yön bulur ve atış bunlara göre yapılır. Fakat istendiği takdirde bu bombaların dışına çeşitli modifikasyonlar yaparak ve çeşitli aparatlar takarak bombaya güdüm özelliği katılabilir. Takılan güdüm kitine göre bombanın ismi de değişmektedir.

Mesela Lazer Güdüm kiti takıldığında ismi Paveway olarak geçer. Kısaca Lazer güdümlü bombalar şu şekilde çalışır: MK-82 gibi bir genel maksat bombasının önüne ve arkasına bir güdüm kiti takılır ve bu sayede bomba lazerle güdümlenebilir hale gelir. Uçaklara bombalar yüklenirken bombaların yanında gövde altına bir hedefleme podu da (TGP, Sniper, Lantırn veya Aselpod gibi) yüklenir. Daha sonra operasyon sırasında artık hedefe belli bir mesafe kaldıktan sonra Pilot uçaktan bu podlar vasıtasıyla atış yapacağı hedefe veya lokasyona lazer sıkmaya başlar. Yani bildiğimiz lazer işte :) (tabi kırtasiyede satılandan biraz daha farklı :) ) Daha sonra pilot menzile girdikten sonra bombayı uygun anda bırakır. Bırakılan bomba kendisine takılan lazer güdüm kiti sayesinde lazerin izlediği yolu takip eder ve lazerin düştüğü yere düşerek infilak eder. Lazer güdümlü bomba kısaca böyle çalışır. Burada Lazer güdüm kitinin en büyük avantajı lazeri takip eden sistemin sürekli kendini yenilemeye devam etmesidir. Bu Sayede bomba uçaktan ayrıldıktan sonra bile lazeri farklı bir konuma sıkarak yeniden güdümleme imkanınız olur. Yani Havada hedef değişikliği yapabilirsiniz. Dolayısıyla hareketli hedefleri bile vurabilirsiniz. (Tabi bu bombanın bırakıldığı yüksekliğe bağlı olarak belli bir mesafeyle sınırlıdır. Yani siz 10.000 feetten bombayı salsanız gidip 100 km ötedeki hedefi vuramazsınız. Çünkü Bomba sadece havada süzülerek ilerler harici bir motoru yoktur bu yüzden belli bir mesafeden sonrasına takati yetmeyecektir.) Hava Kuvvetlerimizin envanterinde bu tipteki bombalar: GBU-10 Paveway I ve GBU-12 Paveway II’dir. GBU-24 Paveway III diye bir bomba daha var bu bomba GBU-10 bombasının biraz daha geliştirilmiş yeni nesil versiyonudur fakat hava kuvvetlerimiz kullanıyor mu o konuda net bir bilgim yok maalesef.

GBU-10 MK-84’ün lazer güdüm kiti eklenmiş halidir. 2000 Libre yani 930 Kilogramdır.

GBU-12 ise MK-82’nin lazer güdüm kiti eklenmiş halidir. 500 Libre yani 227 Kilogramdır.

Gelelim son olarak GPS Güdümlü bombalara. Bu Bombalar adı üzerinde askeri bir GPS kullanılarak hedefine güdümlenir. Lazer güdümlü bombalara göre hedeflerini “Daha uzaktan daha isabetli” vururlar, ancak lazer güdümlü bomba gibi atıldıktan sonra hedefi güncellenemez. Dolayısıyla hareketli hedeflerden ziyade durağan haldeki hedeflere karşı çok daha etkilidir. Adeta Santimetre hassasiyetinde vuruş gücü oluşturur desek yanlış olmaz. Bu bombalar güdümsüz genel maksat bombası gibi atılır, yani özel bir ayara ihtiyaçları yoktur, pilot koordinatları girer veya koordinatlar önceden yüklenmiştir, pilot hedefin üzerine gelip bombayı bırakır ve görevini tamamlar. Hava kuvvetlerimizin envanterinde bu tipte (bilinen) 4 farklı bomba vardır. Bunlar: GBU 31 [VI] JDAM, GBU-31[V3] JDAM, GBU 38 JDAM, ve GBU-54 LJDAM’dir.

GBU-31[VI]: MK-84 genel maksat bombasına GPS güdüm kiti takılmış halidir. 2000 Libre Yani 930 Kilogramdır.

GBU-31[V3]: BLU-109 denilen yerli üretim “Nüfuz Edici Bomba” NEB’in Muadili olan Bunker Buster tipi yani Sığınak Delici tipi 2000 Librelik bir başka deyişle 930 Kilogramlık bir bombadır.

GBU-38: MK-82 genel maksat bombasına GPS güdüm kiti takılmış halidir. 500 Libre Yani 227 Kilogramdır.

GBU-54: Bu bomba ise Laser JDAM olarak geçen yine MK-82 genel maksat bombasının GPS güdüm kiti takılmış halidir yalnız birde bombanın tam ucuna bir arayıcı başlık takılarak istenildiği zaman Lazer güdümlü istenildiği zaman GPS güdümlü olarak kullanılabiliyor. Hava kuvvetlerimiz bu bombadan çok kullanmıyor (ya da bilgilendirmiyor bu konuda bizleri). Zaten envanterde pek fazla miktarda da yok bildiğim kadarıyla. Açıkçası Bu bomba hakkında da benim fazla bilgim yok.

Bunların dışında bildiğiniz üzere NEB’lerimiz var ve operasyonlarda etkili biçimde kullanılıyorlar. Bildiğim kadarıyla da bu bombalarımıza milli üretimimiz HGK (Hassas Güdüm Kiti) ve LGK (Lazer Güdüm Kiti) da kullanabiliyor.

Lafı geçmişken HGK ve LGK’dan da bahsedeyim, gerçi bahsedecek çok bir şey yok, HGK JDAM’in muadilidir, LGK ise adı üzerinde Lazer güdümlü Paveway LGB lerin muadilidir. Özellikleri aynıdır. Hatta Savaş uçaklarımızın görev bilgisayarlarına özel entegrasyon yapılmasına bile gerek kalmadan JDAM atarmış gibi veye Paveway atarmış gibi atış yapılabildiği gibi şeyler rivayet ediliyor.

Tüm bunların dışında birkaç farklı tip bomba daha var. Bunlar genel maksat bombası olarak değil farklı tipte bombalar. Mesela BLU-109 denen bomba yukarıda belirttiğim gibi Sığınak delici tipi bomba. BLU-107 isimli bir bomba var. BLU-107 Durandal II olarak geçer, pist delici bombadır. Düşman Pistlerine atılarak uçak kalkışını önlemek amacıyla kullanılır. Piste ağır zarar verir. Birde bunların dışında Demet bombası ya da Misket bombası olarak geçen CBU serisi ve MK-20 bombası var. Bu tipte bombalar bir paketin içine konulmuş bir sürü el bombası gibi düşünülebilir. Uçaktan atıldıktan sonra belli bir irtifada paket niteliğindeki bombanın dışını kaplayan yüzey parçalanır ve onlarca hatta belki yüzlerce küçük küçük bomba büyük bir alana dağılır ve belli bir alandaki her şeyi yok eder. Daha çok bir arada bulunan zırhlı birliklere veya konvoylara saldırırken kullanılır. Bir defada duruma göre 40 dan fazla tankı imha edecek veya ağır hasar verebilecek seviyede oldukları söylenir. Veya apron gibi bir alana dizilmiş yan yana duran bir sürü uçağı yerde imha edebileceği söylenir. Silahlı kuvvetlerimizin düzenlediği operasyonlarda pek kullanılmaz. Bizim envanterimizde bulunan modelleri: MK 20 Rockeye II, CBU-58, CBU-103 ve CBU-105. Dediğim gibi bunlar pek kullanılmaz, daha çok genel maksat bombaları ve sığınak delici bombalar kullanılır.

Belirtmekte fayda var ki bunlar yalnızca havadan karaya güdümlü / güdümsüz bombalardır. Bunların dışında havadan karaya güdümlü füzeler, seyir füzeleri, anti radyasyon füzeleri vs. gibi daha bir çok mühimmat vardır.

Hava Kuvvetlerimizin en çok kullandığı bombalar GBU-10, GBU-31 ve NEB bombalarıdır. Tabi bunların yanında güdümsüz şekilde MK-82 ve MK-84 bombaları da çok yoğun olarak kullanılır.