Bibliyoterapi Nedir ve Psikoterapide Kullanım Şekli Nasıldır?

    Bibliyoterapi, yazınsal olarak anlamlı niteliklere sahip olan kitapların, insan psikolojisini iyileştirebilmek amacıyla psikoterapi sürecinde kullanılmasıdır. Kitaplar; bireylerin hayatı anlamlandırabilmeleri için etkili bir yardımcı unsurdur. Kişi, kitaplar sayesinde olaylara daha farklı bir bakış açısıyla yaklaşabilir. Ayrıca kişi, yine kitaplar sayesinde kendi sorunlarına benzer durumların üstesinden nasıl gelindiğini öğrenmiş olur.

Doğru kişiyi, doğru zamanda doğru kitapla buluşturma = Bibliyoterapi

 Bu metodun kökü, Antik Yunan'a kadar dayanmaktadır. Antik Yunan'da kütüphanelerin girişinde ''ruhların şifa bulduğu yer'' yazıyor olması ise bibliyoterapinin varlığının kanıtı niteliğindedir. Psikoterapi'de ise  sistematik bir şekilde ilk defa 1930'larda uygulamaya konulmuştur.

  Bibliyoterapinin Psikoterapide Kullanımı

  Psikoterapide bibliyoterapi yönteminin kullanılabilmesi için danışmanın (psikoloğun), danışanının sorunlarını iyi bir şekilde analiz etmiş olması gerekmektedir. Bu yüzden bibliyoterapi genellikle ilk seanslarda uygulanabilen bir yöntem değildir.

Bibliyoterapi'de danışmanların dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır:

• Hazırlık = Danışanın sorunları doğru bir şekilde kavrama
• Doğru kitap seçimi = Danışanın sorunlarını göz önünde bulundurarak kitap seçimi
• Uygulamaya Geçirme = Bibliyoterapinin aşamalarını göz önünde bulundurarak sistematik bir şekilde ilerleme

Bibliyoterapi temel olarak 3 evreden oluşmaktadır:

1. Evre (Özdeşleşme ve Yansıtma) = Bu evrede kişi, kitapla buluştuğunda öyküdeki kahramanın kendi sorununa benzer bir durum yaşadığını görür. Bu sayede kitaptaki kahramanla arasında benzer özellikler ve durumlar görerek kendini kahramanla özdeşleştirmeye başlar. İlk evrede psikolojik danışmanın rolü; danışanın, öykü kahramanının kişilik özelliklerinin tanımasına ve kişilik dinamiklerinin işleyişi ile ilgili yorumlar yapabilmesine yardımcı olmaktadır. Bu sayede birey, kitaptaki kahramanı yanlış tanımlamayacaktır. 
2. Evre (Arınma, Katarsis) = 1. evrenin tamamlanmasıyla psikolojik danışman, danışanın duygularını ortaya çıkarmasına yardımcı olarak katarsis (arınma) evresine yöneltmeye çalışır. Katarsis evresinin başarılı olması demek, danışanın sözel ya da sözel olmayan bir şekilde duygusal rahatlamayı yaşayabilmesidir. Kişi yaşadığı rahatlama duygularını bazen sözel olarak ifade edebilirken bazen de kendi içinde yaşayabilir. Psikolojik danışmanın bu evrede devreye girmesi, bibliyoterapiyi normal okuma sürecinden ayırt eden en önemli unsurdur denilebilir. Kişi, artık yaşadıklarını ve hissettiklerini çevresiyle de paylaşabilir hale gelmiştir. Danışan, okumuş olduğu kitaptaki karakterden veya bir olaydan cesaret bulmuştur ve bu sayede de etrafındakilere kendini daha  iyi ifade edebilmeyi başarmıştır.
3. Evre ( İçgörü ve Bütünleşme) = Katarsis evresinin sağlanmasından sonra son evre olan içgörünün kazanılması ve bütünleşme evresi gelmektedir. Bütünleşme evresinde, psikolojik danışmanın yardımıyla danışan (okuyucu), sorunlarını kabul ediyor ve psikolojik danışmanıyla birlikte çözüm yolu aramaya başlıyor. Bu evrenin başarılı sayılabilmesi için, danışanın sorunların varlığını sadece kabul etmesi yeterli değildir. Sorunların danışan tarafından içselleştirilmesi ve kendini böyle kabul etmesi gerekir. Kendini kabul ettikten sonra ise değiştirilmek istenen hisler veya olaylar belirlenir ve psikolojik danışman yardımıyla bir iyileşme sürecine girilir. 

BİBLİYOTERAPİNİN NORMAL OKUMALARDAN FARKI  

  Bibliyoterapide okunan kitapların normal zamanlarda okunan kitaplardan en önemli farkı, kişinin normal hayatında bastırmış olduğu veya varlığından bile haberi olmadığı hislerle bu kitaplar sayesinde yüzleşmesidir. Kişi öncelikle bu hislerle tanışır sonrasında ise bu hislerin varlığını kabul eder. Hislerini benimsedikten sonra ise etrafındaki insanlara bu konuyla ilgili çeşitli şeyler anlatmaya başlar. Bu açılma sürecinde kişi, hissettiklerinin aslında kafasında kurduğu kadar komplike bir yapıda olmadığını ve yahut komplike bir yapıda olsa bile bir şekilde üstesinden gelebileceğini hisseder. Bu farkındalık ve hislerini başkalarıyla paylaşabiliyor olmanın rahatlığı sayesinde kişi, kendini hafiflemiş hissedecektir. Bu hafifleme hissi ise bibliyoterapinin sonuç verdiğinin bir göstergesi olarak kabul edilir.