Malkoçoğulları

Osmanlı Devleti'nde faaliyet gösteren ve sadakat ile bağlı olan meşhur bir akıncı ailesi.

Diğer akıncı aileleri Mihaloğulları, Evrenosoğulları ve Turahanoğullan gibi Osmanlı Devleti'nin kuruluş devrinde Anadolu ve Rumeli'de Önemli hizmetlerde bulunmuş olan Malkoçoğulları'nın Bosna'nın Malkovic ailesine mensup oldukları ileri sürülür. Osmanlı tarih yazarlarının verdi­ği bilgilerle arşiv belgeleri İncelendiğinde Malkoç Bey'in neslinden gelen akıncı beylerinin Rumeli'de, Özellikle Silistre ve çevresinde faaliyet gösterdikleri anlaşılmaktadır. Günümüzde Balkan şehirlerinde bulunan, akıncı beylerinin yaptırmış olduğu mimari eserlerle vakfiyelerdeki şecereler ve mezar kitabeleri de kaynaklardaki bilgileri doğrulamaktadır.

Malkoç Bey
Sırp asıllı şavaşçı Malkovic ailesi müslüman olup Malkoç ismini alır. Sultan I. Murad ve Yıldırım Beyazid zamanının komutanlarındandır. 1389 yılında 1.Kosova savaşında sağ cenah okçu kumandanı olarak savaşmış bu savaşta oğlu Mustafa bey de sol cenah okçu kumandanı olarak görev yapmıştır. 1396 yılında Niğbolu savaşında Osmanlı ordusunun sol kanadında komutan olarak görev yapmıştır. Malkoç Beyin türbesi şu an Bulgaristan sınırları içerisinde bulunan Buryadadır (eski adıyla Malkoçova). Malkoç Bey’in Malkoçoğlu Mustafa Bey ve Malkoçoğlu Mehmet Bey adlarında bilinen iki oğlu vardır.

Malkoçoğlu Mustafa Bey
Malkoç Bey’in oğludur. İlk olarak 1389 yılında 1.Kosova savaşında babası Malkoç beyin sağ cenahta savaştığı orduda, sol cenah okçu komutanı olarak görev yaparak adını duyuırmuştur. Timur‘un Anadolu‘yu işgali sırasında Sivas kalesi komutanıdır. 1400 yılında Timur’un Sivası kuşatmasında 3.000 kişiyle 200.000 kişilik Timur ordusuna karşı kaleyi 18 gün yiğitçe savunan ve açlık ve susuzluğa dayanamayıp canlarının bağışlanacağı Timur tarafından vaat edildi ve kaleyi teslim etmek zorunda kaldı. Fakat Timur sözünde durmayıp kale teslim edildikten sonra bütün askerlerle beraber Malkoçoğlu Mustafa Bey’i de şehit etmiştir.

Malkoçoğlu Bali Bey
Malkoçoğlu Mustafa Bey’in torunudur. Fatih Sultan Mehmed Han’ın kurdurmuş olduğu, Enderun-ı Hümayün adlı Saray Üniversitesinde yetişen meşhur akıncı beyi. Sultan İkinci Bayezid Han devrinde Silistre Beylerbeyliği yaptı. Fevkalade cesur, sadık ve kabiliyetli bir kumandandı. Pek çok ve büyük hizmetlerde bulundu.Kendisi Silistre Beylerbeyi bulunduğu sıralarda isyan eden Eflak Voyvodasına karşı gönderilen Osmanlı ordusunda yararlıklar gösterdi. Yine aynı beylerbeyliği sırasında Macaristanda ordu sevkederek Varadin Kalesi ile diğer pek çok yeri zaptetti. Daha sonra Prut Nehrini geçerek Akkerman Kalesini ele geçirmek isteyen Buğdan Voyvodasını ordusu ile hezimete uğrattı. 1498 yılında 40.000 kişilik ordusu ile Lehistan üzerine akınlar yaparak Varşova şehrine kadar uzanmış ve büyük bir zafer kazanmıştı. Bu akınları sırasında tam 10.000 esir ve pek çok harb ganimeti ile dönmüştü. Bu ganimet ve esirlerden bir kısmını seçerek, Kethüdası Mustafa Bey ile Sultan İkinci Bayezid Hana gönderdi. Oğulları Ali ve Tur Ali Beyler de kendisi gibi cesur, silahşör ve kahraman idiler. Büyük oğlu Ali Bey, Sofya Sancakbeyliği yaptı. Küçük oğlu Tur Ali Bey ise, babasından sonra Silistre Sancakbeyliği hizmetinde bulundu. Bali Bey 1514 yılında vefat etti.

Malkoçoğlu Damat Yahya Paşa
Malkoçoğlu Mustafa Bey’in torunudur. 1501 yılında II. Beyazıt‘ın kızı Hüma Hatunla evlendiğinde Bali bey adında oğlu vardı. II. Beyazıt’ın kızı Hüma Hatundan da Malkoçoğlu Ahmet Bey ile Malkoçoğlu Mehmet Bey olmuştur. 1480′de Bosna Beyi, 1481‘de Rumeli Beylerbeyi, 1504 yılında Kubbe Veziri oldu ve 1506 yılında vefat etti. Bilinen 3 oğlu Malkoçoğlu Bali Bey (Silistre beylerbeyi olan Bali Bey en büyükleridir), Malkoçoğlu Mehmet Bey, Malkoçoğlu Ahmet Bey’dir. Bu komutanlardan aynı zamanda Yahyapaşazadeler diye bahsedilir.

Yahyapaşazade Malkoçoğlu Bali Bey
Malkoçoğlu Yahya Paşa’nın oğludur. Koca Bali Paşa şeklinde de anılır. 1495‘de doğmuş olup, Kanuni Sultan Süleyman‘ın yaşıtıdır. 2.nci Bayezitin kızı Aynişah sultanın kızıyla evlidir . Semendire sancakbeyi olmuş, 1521 yılında Belgrad‘ın fethinde görev yapmıştır. Daha sonra Belgrad sancakbeyi ve Bosna Beylerbeyi oldu. 1526 yılında Mohaç Savaşı‘nda çok üstün başarılar gösterdi. Budin‘in (Budapeşte) ikinci beylerbeyi oldu. Vezir oldu. 1548 yılında vefat etti. Budapeşte’nin en büyük meydanının adı Osmanlıların Budapeşteyi kaybettiği zamana kadar Gazi Bali Paşa Meydanıdır.